Miody pitne

Miód pitny – jest to napój miodowy otrzymany w wyniku fermentacji alkoholowej wodnego roztworu miodu, zwanego brzeczką.

W zależności od stosunku objętościowych (litry, hektolitry) miodu do wody ma on różne nazwy. I tak:

półtorak, to 1:0,5 (1 część miodu na 0,5 części wody), razem półtorej części; zawartość suchej masy (cukru) około 60% (58-68° Ballinga, które to stopnie określają gęstość cukru w wodzie, 10°Blg odpowiada 1% roztworu cukru);

dwójniak, to 1:1, zawartość suchej masy około 47% (48-50°Blg);

półtrzeciak (czyli słodkie trójniaki), to 1:1,5 zawartość suchej masy około 40% (40-41°Blg);

trójniak, to 1:2, zawartość suchej masy około 33% (34-36°Blg.);

czwórniak, to 1: 3, zawartość suchej masy około 2,5% (25-28°Blg);

piątak, to 1:4, zawartość suchej masy około 21% (21-23°Blg).

Inaczej mówiąc: półtorak przygotowujemy z 1 litra miodu i ½ litra wody; dwójniak, z 1 litra miodu i 1 litra wody; półtrzeciak z 1 litra miodu i 1 i ½ litra wody; trójniak z 1 litra miodu i 2 litrów wody; czwórniak, zwany też czwartkiem z 1 litra miodu i 3 litrów wody; piątak z 1 litra miodu i 4 litrów wody. Nieraz przyrządza się też szóstaka – z 1 litra miodu i 5 litrów wody.

Przy przygotowaniu brzeczki stosujemy z reguły wielokrotność podanych powyżej proporcji.

Wszystkie te miody, te miody, z racji dodawanych do nich dodatków smakowo-zapachowych, posiadają swoje nazwy, np. Bernardyński, żmudzki.

Fermentacja i dojrzewanie miodów pitnych zależy od gęstości brzeczki i zawartości cukrów. Najszybciej fermentują i dojrzewają czwórniak i piątak, które po upływie 6-8 miesięcy nadają się do konsumpcji – są to miodu pitne wytrawne. Trójniaki i półtrzeciaki wymagają 2-3 lat dojrzewania – są to miodu pitne półsłodkie. Półtoraki i dwójniaki dojrzewają dopiero po 8-10 latach, a w miarę upływu czasu zyskują na smaku – są to miody słodkie.

Na początku podajemy przepisy na wykonanie miodów pitnych naturalnych (brzeczka bez żadnych dodatków) dwójniak, trójniak i czwórniak (najczęściej spotykanych), na bazie, której przyrządza się poszczególne miodu, dodając różne dodatki smakowo-zapachowe. Analogicznie przyrządza się brzeczki pozostałych miodów, zmieniając jedynie wyżej podane proporcje.

W przepisach podajemy proporcje na 10 litrów miodu pitnego. Można je zwiększać lub zmniejszać według zapotrzebowania, zachowując odpowiednie proporcje.

Miód pitny – dwójniaki 

Składniki:

• 5 litrów miodu,
• 5 litrów wody, 
• 4-5 g fosforanu amonowego (pożywki dla drożdży), 
• ¼ litra matki drożdżowej. 

Sposób wykonania:

Do 5 litrów wody, dokładnie wymieszać, przelać do kociołka o pojemności 20 litrów i gotować na równym małym ogniu przez 3 godziny od chwili zagotowania, ciągle szumując. Gotową brzeczkę, co można stwierdzić, stosując sposób zakonników (jajo wpuszczone w brzeczkę przygotowaną na dwójniak przy temperaturze 14°C, ułoży się poziomo i będzie wystawało wolną przestrzenią, tworząc elipsę), odstawić ją na ognia, aby wystygła, uzupełniając wcześniej gorącą wodą do wyjściowej objętości. Ciepłą brzeczkę przefiltrować przez gęste płótno do wyparzonego szklanego balonu, dodać na każde 10 litrów brzeczki 4-5 gramów fosforanu amonowego jako pożywkę dla drożdży, a także matę drożdżową przygotowaną z drożdży nr 13 Tokay lub nr 37 Madera (do butelki o pojemności 1/4 litra wsypujemy opakowanie rozgniecionych na proszek drożdży i zalewamy je przegotowaną i wystudzoną wodą – zostawiamy na 24 godziny.

Następnie przyrządzamy roztwór miodu z wodą, po 1/4litra. Płyn ten wlewamy do litrowej butelki, dodając do niego pracujące już drożdże. Gdy pojawi się biała piana, matka drożdżowa jest gotowa). Balon zamknięty jest korkiem z rurką fermentacją odstawić w ciepłe miejsce, aby nie mogła się rozpocząć fermentować. Po 2-3 dniach brzeczka zacznie fermentować, co trwa zwykle 4-5 tygodni. 

Po ukończonej fermentacji miód ściągnąć ostrożnie przy pomocy rurki gumowej do częstego balonu, filtrujące jednocześnie przy gęste płótno lub gazę. Balon odstawić na 1 rok do chłodnej piwnicy i dopiero potem zalać do butelek, zakorkować, zalakować. Miód w butelkach powinien dojrzeć 8-10 lat.